Havacıva

HAVA CİVAOTU, TÜYLÜ BOYA, YERİNEĞİ

ALKANNA TINCTORIA (L.) TAUSCH.

(Borraginaceae-fam.)



Bulunduğu Yerler: Kuru ve güneşe bakan taşlıklı yerlerde bulunur.

Yapısı: Uzun köksaplı ve 20-40 cm. kadar yüksek, çok dallı boz kıllı, yarı çalı, halindedir. Yapraklar az, dar, boz kıllı, çiçekler mavi, çanak 5 bölümlü, taç 5 yapraklı erkek organlarda 5 tir. Meyve kıvrımlı boncuktur. Mart-Haziran aylarında çiçek açar. Kökleri, kırmızı renkli boyar madde olarak kullanılır.

Kullanılan Kısımlar: Köksaplar. Köksaplar bitkinin uyanmasından evvel (Mart- Nisan aylarında) topraktan çıkarılır. Köksaplar yıkanır. Kalın olanlar ortasından yarılır. Gölgede veya 50 dereceye kadar ısılı fırınlarda kurutulur. Kuru köksaplar koyu kırmızı, kokusuz ve acı tattadır. Kabul edilen rutubet % 11 dir. Torba ve balya halinde paketlenir. Kuru ve havadar binalarda muhafaza edilir.

Kimyevi Terkibi: Kırmızı boyama maddeler alkanin ve pot alkanı, reçine, tanenler ve henüz incelenmemiş maddeleri ihtiva eder.

Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Kan damarlarını büzücü ve kabız vericidir.

Halk tababetibde (koyun yağıyla karıştırılarak) burkulma, vuruk, ezik, kemik deformu,romatizmalı yerleri yağlamakta, nüzül, felçlerde banyo, ishal ve deri hastalıklarında içmekte kullanılır. Parfümeri, likör ve boyacılık sanayiinde de kullanılır.

Kullanılışı: Köksaplardan 1 kahve kaşığı 0,5 lt. su ile haşlanır. 1 saat bekletilir. Haricen köksaplar (ince kıyılarak) 50 gr. koyun içyağıyla karıştırılarak yavaş ateşte 15 dakika kaynatılır. Yağ tülbent bezden süzülür ve yukarıda sayılan hasta yerlere sürülür. Havaciva köksapları hamile kalmak için kanal tıkanıklığı veya yumurtalık iltihabı için kullanılır: 50 gr. köksap, 250 gr. inek yağı (taze halde) ile yavaş ateşte 15 dakika kaynatılır. Henüz sıcak iken tülbent benzden süzülür. Akşamları fındık tanesi büyüklüğünde rahimi yoluna (döl yatağına) 15 gün müddetçe tampon yapılır. Bir ay süreyle tekrarlanır.